Merken, reclamebureaus en productiemaatschappijen zorgen met hun uitingen voor veel representatie. Maar hoe divers is die representatie eigenlijk? ‘Hoe bewust ze omgaan met de cast aan de voorkant zo zouden ze ook met de achterkant om moeten gaan. Als je alleen aandacht voor diversiteit hebt als de camera draait, heb je iets niet begrepen. Het is een tunnelvisie naar het product en er wordt te weinig nagedacht over hoe dit product tot stand komt.’ – Marjolein Aarten is 18 jaar film producer waarvan de laatste 12 jaar in de reclamewereld. Zij zet zichzelf in als senior producer bij partijen als Media.Monks, KARSZ en Mensch Creative Agency. Daarnaast heeft zij samen met Artyom Zakharenko, KAOS Amsterdam waaruit zij zelf als Executive Producer opereert. Haar drive voor dit film & foto collectief is onder andere meer diversiteit in de reclamewereld, kansen creëren voor jonge opkomende freelancers en als niet witte vrouw een rolmodel zijn voor anderen.

Het begint bij bewustwording

“Ik ben me er altijd van bewust geweest dat er geen balans is binnen de reclamewereld. Het is een witte mannenwereld. Je ziet wel dat er nu meer vrouwen zijn maar kleur is er nog te weinig. Omdat ik ben opgegroeid in een witte wereld heb ik er zelf nooit zo’n last van gehad. Ik heb me er ook nooit ongemakkelijk in gevoeld. Wat wel vervelend is, is dat mannen je vaak onderschatten in wat je kan. Met name hoe hoger je positie wordt. En, eigenlijk heb ik daar in loondienst bij The Entertainment Group en Borish minder ervaring mee gehad dan als freelancer.”

“Sinds BLM zie ik wel verandering maar ik noem het ‘boxjes aftikken veranderingen’. Ik zie geen intrinsieke motivatie. Er wordt amper gekeken naar eigen teams of wie ze willen aan de achterkant. Als je een heel diverse cast voor de camera hebt, draai dan voor de grap dezelfde camera eens om tijdens een draaidag. Dan bevind je je weer in de witte mannenwereld. Ook vind ik dat het er soms te dik bovenop ligt. Wanneer een concept vraagt om een volledig witte cast, dan is dat zo. Het is gek om daar bijvoorbeeld een Aziatisch persoon neer te zetten waar dit helemaal niet klopt. Of een reclame waar je ziet dat ze echt van elke soort persoon iemand hebben gecast. Tokenism is nog ontzettend aanwezig.”

“Een quotum hoeft voor mij niet maar er moet wel echt aandachtiger mee om worden gegaan.”

“Het is goed om te kijken naar de genderverhouding in een team. Ook is het goed om naar de kleurverhouding te kijken. Ik merk dat hoe meer ik het bespreekbaar maak, hoe diverser mijn keuze wordt. Nu moet ik wel zeggen dat het tegenwoordig goed bespreekbaar is, maar wel echt binnen de groep van mensen van kleur. Met witte mensen is dat helaas nog niet zo. Dat bewustzijn is toch nog niet zo aanwezig. In NY bijvoorbeeld gaat het al veel beter qua diversiteit. Daar zijn ook echt regels voor de samenstelling van een team. Een quotum hoeft voor mij niet maar er moet wel echt aandachtiger mee om worden gegaan. Ik ben gewoon benieuwd: Wat is de reden dat dit nog niet gebeurt in Nederland? Is dit dan echt voor bureaus en productiemaatschappijen niet belangrijk genoeg? Of zien ze het zelf niet? Zelf geef ik bijvoorbeeld aan dat ik graag een vrouw in mijn lichtteam wil. Gaffers reageren daar heel positief op als ik dit aankaart. Nu willen vrouwen natuurlijk gekozen worden omdat ze goed zijn en niet omdat ze vrouw zijn. Laat staan omdat ze een vrouw van kleur zijn. Dat is voor mij heel logisch en een vrouw die niet goed is zou ik ook niet kiezen. Er moet een pad worden vrijgemaakt voor vrouwen en filmmakers van kleur. Daar streef ik naar.”

De verandering moet ergens beginnen.

“Als het even kan geef ik mijn mening wanneer ik een productie doe. Maar het is nog steeds lastig. Vaak als ik word ingehuurd door een bureau of productiemaatschappij, bestaat de kern van het team al. Dezelfde kern heeft weer voorkeuren met wie zij willen werken. Ik kan daar dan weinig aan veranderen, ik blijf altijd wel andere filmmakers voordragen. Bij KAOS Amsterdam kan ik dit wel echt anders inrichten omdat ik daar het beleid zelf bepaal.
Eigenlijk zou een merk als eerste schakel van de ketting het moeten aankaarten. Dan kan een reclamebureau er wat mee en die dient het erover te hebben met de productiemaatschappij en vice versa. We moeten elkaar erop blijven aanspreken anders verandert het niet. Je kunt ook kijken naar wie je inhuurt qua overige leveranciers naast de freelance filmmakers. Daar zijn ook keuzes in te maken. Je merkt dat iedereen een beetje in dezelfde vijver vist. Ergens logisch, want je weet dan met wie je te maken hebt. Maar er is zoveel meer talent! Met KAOS Amsterdam wil ik echt die kansen creëren. In mijn ogen zijn er er maar twee productiemaatschappijen in Nederland die het goed doen in onze industrie als het gaat om diversiteit en dat zijn CLIFF & Vigics.”

“Er dienen meer voorbeeldfuncties te komen om de industrie diverser te maken. Die rolmodellen bestaan wel, maar zij dienen ook echt die rol op zich te willen nemen en naar voren te treden. Met KAOS Amsterdam hoop ik een bijdrage te kunnen leveren aan de diversiteit aan de achterkant van de reclamewereld. We willen hoogwaardig kwalitatieve mensen met het KAOS Amsterdam DNA. We hebben gelukkig al best een divers team maar ik moet eerlijk zeggen, ik heb er wel echt naar moeten zoeken. In sommige functies zijn er gewoon minder vrouwen of minder mensen van kleur te vinden. Maar ze zijn er zeker en door de weg te openen kunnen dit er alleen maar meer worden.”